Ex-bloemenkweker handelt bij levering bouwperceel als belastingplichtige

Uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland van 8 augustus 2019, nummer AWB 18/5387, in het geding tussen belanghebbende en

de inspecteur van de Belastingdienst/Kantoor Arnhem (hierna: de Inspecteur)

1.1.Belanghebbende heeft over het eerste kwartaal van 2018 omzetbelasting op aangifte voldaan.

1.2.De Inspecteur heeft het bezwaar bij uitspraak op bezwaar ongegrond verklaard.

1.3.Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij de rechtbank Gelderland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard.

1.4.Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.

1.5.Het onderzoek ter zitting heeft via beeldbellen plaatsgevonden op 1 september 2020. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

2.1.Belanghebbende exploiteert tot 2004 in de vorm van een eenmanszaak een snijbloemenkwekerij bij de echtelijke woning. De aan belanghebbende en zijn echtgenote toebehorende grond beslaat 41.00 hectare, verdeeld over twee kadastrale percelen, waarvan 33.50 hectare is bebouwd met kassen. Belanghebbende rekent voor de inkomstenbelasting het kadastrale perceel met de kassen (hierna: het kwekerijperceel) tot zijn ondernemingsvermogen.

2.2.Van 2005 werkt belanghebbende zelfstandig als kwaliteitscontroleur bij een veiling. Voor deze werkzaamheden is belanghebbende als ondernemer voor de omzetbelasting geregistreerd. Belanghebbende gebruikt de kassen in deze periode voor hobbymatige activiteiten, samen met zijn kinderen. In 2006 en 2009 verkoopt belanghebbende roerende zaken die in de snijbloemenkwekerij zijn gebruikt. Over deze verkopen voldoet belanghebbende omzetbelasting.

2.3.Op 17 januari 2005 verzoekt belanghebbende de gemeente [Z] het bestemmingsplan te wijzigen, zodat woningbouw op het kwekerijperceel mogelijk wordt. De gemeente wijst het verzoek in juli 2008 af.

2.4.Op 4 oktober 2008 verzoekt belanghebbende de gemeente opnieuw het bestemmingsplan te wijzigen.

2.5.Belanghebbende geeft opdracht voor een planschaderisicoanalyse en een verkennend bodemonderzoek. De bevindingen van de onderzoekers worden vastgelegd op 17 mei 2012 en 20 september 2012. Na overleg met deskundigen ziet belanghebbende af van archeologisch onderzoek. Belanghebbende boekt de hiervoor gemaakte kosten (€ 7.114) zakelijk en brengt de in rekening gebrachte omzetbelasting in aftrek.

2.6.Op 23 september 2012 richt belanghebbende een derde verzoek aan de gemeente.

2.7.In 2013 besluit de gemeente mee te werken aan wijziging van het bestemmingsplan om de bouw van twee woningen op het kwekerijperceel mogelijk te maken.

2.8.In 2014 stopt belanghebbende met zijn werk als kwaliteitscontroleur. Hij doet in 2014 aangifte omzetbelasting en brengt kleine bedragen aan voorbelasting in aftrek. Dat is met name de omzetbelasting op accountantskosten.

2.9.Belanghebbende zet in 2015 twee bouwpercelen gelegen op het kwekerijperceel (hierna: de bouwpercelen) te koop en laat de kassen slopen.

2.10.De bouwpercelen worden beide verkocht. Op 12 februari 2018 wordt één van de bouwpercelen geleverd. In 2019 wordt het tweede bouwperceel geleverd.

2.11.Belanghebbende voert vooroverleg met de Inspecteur over de vraag of omzetbelasting is verschuldigd over de levering van de twee bouwpercelen. Naar aanleiding van het overleg voldoet belanghebbende omzetbelasting over de levering op 12 februari 2018. Op de afrekennota van de notaris staat omzetbelasting vermeld.

2.12.Belanghebbende geeft in zijn aangifte inkomstenbelasting 2017 met een beroep op de foutenleer alsnog een staking van zijn eenmanszaak aan per 2004.

In geschil is of belanghebbende bij de levering van het bouwperceel op 12 februari 2018 heeft gehandeld als belastingplichtige voor de omzetbelasting.

4.1.

38 Het feit dat de betrokkene vóór verkoop het terrein heeft verkaveld om een hogere prijs in het totaal te verkrijgen, de tijdspanne waarbinnen deze handelingen zijn verricht, of het bedrag van de ermee verkregen inkomsten zijn evenmin op zich van doorslaggevend belang. Al deze omstandigheden kunnen immers eigen zijn aan het beheer van het privévermogen van de betrokkene.

39 Dat ligt evenwel anders wanneer de betrokkene voor de verkoop van onroerend goed actief stappen onderneemt door middelen in te zetten die te vergelijken zijn met die welke een fabrikant, handelaar of dienstverrichter in de zin van artikel 9, lid 1, tweede alinea, van de btw-richtlijn aanwendt.

40 Dergelijke actieve stappen kunnen onder meer bestaan in de uitvoering van werken om deze terreinen bouwrijp te maken en het gebruik van beproefde verkooptechnieken.

41 Aangezien dergelijke initiatieven normaal gezien niet passen bij het beheer van een privévermogen, kan de levering van een bouwterrein in een dergelijk geval niet worden beschouwd als de loutere uitoefening door de eigenaar van zijn eigendomsrecht.”

4.2.Anders dan de verzoekers in het hiervoor geciteerde arrest, heeft belanghebbende zelf de gemeente benaderd om een bestemmingsplanwijziging te realiseren. De wijziging is dus niet buiten de wil van belanghebbende tot stand gekomen, maar juist op de uitdrukkelijke wil van belanghebbende. De derde poging tot bestemmingsplanwijziging heeft uiteindelijk tot de door belanghebbende gewenste uitkomst geleid.

4.3.Het Hof leidt uit de gedingstukken af dat belanghebbende werkzaamheden heeft verricht die zijn te vergelijken met die van een handelaar. Zo heeft belanghebbende, zoals hiervoor al vermeld, actief bewerkstelligd dat woningbouw (en dus verkoop als hoger gewaardeerde (bouw)grond) mogelijk werd. Belanghebbende heeft de kassen gesloopt en hiermee grond opgeleverd die direct klaar is voor woningbouw. In dit verband heeft belanghebbende onderzoek laten doen en inlichtingen ingewonnen om de bouw ook daadwerkelijk op korte termijn te kunnen laten plaatsvinden, zoals het voorbereiden van een planschaderisicoanalyse en een verkennend bodemonderzoek. Ook heeft belanghebbende gemotiveerd kunnen afzien van het doen van archeologisch onderzoek. Al deze werkzaamheden zijn niet gebruikelijk voor een particulier die louter (woningbouw)percelen te koop zet, maar wel voor een marktdeelnemer die de beste omstandigheden creëert met het oog op de verkoop. Dat tussen de sloop van de kassen, het te koop zetten van de bouwpercelen en de uiteindelijke leveringen toch een aantal jaren is verstreken is, zo heeft de gemachtigde van belanghebbende ter zitting toegelicht, veroorzaakt door de niet zo gunstige economische omstandigheden in de desbetreffende periode.

4.4.De slotsom luidt dat belanghebbende terecht omzetbelasting op aangifte heeft voldaan. Of de levering rechtstreeks in het verlengde ligt van de eerdere economische activiteit van belanghebbende bestaande uit de exploitatie van de kwekerij (zie het door de Inspecteur ter zitting genoemde arrest van het HvJ van 17 oktober 2019, C‑692/17, Paulo Nascimento Consulting, ECLI:EU:C:2019:867) kan in het midden blijven.

Het Hof ziet geen aanleiding voor vergoeding van het griffierecht of een veroordeling in de proceskosten.

Het Hof bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Deze uitspraak is gedaan door mr. A. van Dongen, voorzitter, mr. B.F.A. van Huijgevoort en mr. A.E. Keulemans, in tegenwoordigheid van dr. J.W.J. de Kort als griffier.

De beslissing is op 15 september 2020 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(J.W.J. de Kort) (A. van Dongen)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 15 september 2020.

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden via het webportaal van de Hoge Raad www.hogeraad.nl.

Bepaalde personen die niet worden vertegenwoordigd door een gemachtigde die beroepsmatig rechtsbijstand verleent, mogen per post beroep in cassatie stellen. Dit zijn natuurlijke personen en verenigingen waarvan de statuten niet zijn opgenomen in een notariële akte. Als zij geen gebruik willen maken van digitaal procederen kunnen deze personen het beroepschrift in cassatie sturen aan de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Alle andere personen en gemachtigden die beroepsmatig rechtsbijstand verlenen, zijn in beginsel verplicht digitaal te procederen (zie www.hogeraad.nl).

Bij het instellen van beroep in cassatie moet het volgende in acht worden genomen:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.

Belastingrecht

zaaknummer: AWB 18/5387

in de zaak tussen

en

Eiser heeft bezwaar gemaakt tegen zijn eigen aangifte omzetbelasting over het tijdvak 1 januari 2018 tot en met 31 maart 2018 naar een te betalen bedrag van € 36.806.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 1 september 2018 het bezwaar van eiser afgewezen.

Eiser heeft daartegen beroep ingesteld bij brief van 26 september 2018, ontvangen door de rechtbank op 27 september 2018.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 18 juli 2019. Namens eiser is zijn gemachtigde verschenen. Namens verweerder zijn verschenen mr. [gemachtigde] en mr. [A] . Verweerder heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan de wederpartij.

Feiten

“De kassen staan nu leeg en een economisch gebruik is er niet. Tuinders zijn niet geïnteresseerd in een bedrijf van deze omvang en de kassen lenen zich niet voor andere vormen van rendabel economisch gebruik. (…) Een verandering van bestemming biedt uitkomst. (…) Op veel plaatsen wordt sanering van agrarische en tuinbouwbedrijven mogelijk gemaakt door bouwmogelijkheden te creëren, de zogenaamde ‘ruimte voor ruimte regelingen’. (…). De bouw van 2 woningen maakt een bedrijfssanering mogelijk.”

11. In 2013 heeft het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Beuningen besloten medewerking te verlenen aan wijziging van het bestemmingsplan, hetgeen de weg vrijmaakte om van het perceel van het voormalige tuinbouwbedrijf twee woningbouwpercelen te maken.

12. Eiser heeft tot en met 2013 omzetbelasting voldaan op zijn kwartaalaangiften. Met ingang van 2014 is de te betalen omzetbelasting steeds nihil geweest, omdat hij toen is gestopt met zijn werk als kwaliteitscontroleur. Wel heeft eiser vanaf 2014 per kwartaal steeds een gering bedrag aan voorbelasting in aftrek gebracht, onder andere in verband met gemaakte accountantskosten.

13. Op 7 januari 2015 heeft eiser de percelen (met bestemming woningbouw) te koop aangeboden. De kassen die op het perceel stonden zijn in 2015 gesloopt.

14. De percelen zijn allebei verkocht. Een van de percelen is op 12 februari 2018 geleverd.

15. Eiser heeft met de Belastingdienst vooroverleg gevoerd over de vraag of de levering van de percelen belast is met omzetbelasting. Vanwege de uitkomst van het vooroverleg heeft eiser omzetbelasting berekend over de koopsom van het geleverde perceel, hetgeen ook staat vermeld op de afrekening van de notaris. Eiser heeft deze omzetbelasting aangegeven en voldaan en heeft hier vervolgens bezwaar tegen gemaakt.

18. Eiser heeft aangevoerd dat hij ten tijde van de levering geen ondernemer meer was voor de omzetbelasting, omdat hij zijn snijbloemenbedrijf al in 2004 feitelijk had gestaakt. Deze feitelijke staking leidt er volgens hem toe dat hij bij de verkoop van het bouwterrein als privépersoon handelde in plaats van als ondernemer voor de omzetbelasting.

19. Verweerder is het hier niet mee eens. Volgens verweerder is eiser in 2004 ondernemer gebleven en zijn slechts de activiteiten van de onderneming op dat moment gewijzigd (van snijbloemenkwekerij naar kwaliteitscontroleur). Voor de omzetbelasting eindigt het ondernemerschap pas nadat de laatste liquidatiehandelingen zijn verricht. Dat betekent volgens verweerder dat de verkoop van het als ondernemingsvermogen geëtiketteerde perceel grond na de beëindiging van de feitelijke bedrijfsuitoefening nog binnen het kader van de onderneming is geschied. Dat volgt volgens verweerder onder meer uit het arrest van het Hof van Justitie van de EU van 3 maart 2005 (C-32/03, ECLI:EU:C:2005:128, I/S Fini H). Van levering van het perceel grond als bouwterrein vanuit privé kan geen sprake zijn omdat het perceel behoorde tot het ondernemingsvermogen op het moment dat de tuinbouwactiviteiten waren gestopt. Er is nooit een overgang naar privé geweest; het perceel is steeds op de ondernemingsbalans van eiser blijven staan. Daarbij komt dat eiser vanaf 2005 activiteiten heeft ondernomen om tot een bestemmingswijziging van het perceel te komen. Ook hebben in 2006 en 2009 met omzetbelasting belaste verkopen plaatsgevonden van bedrijfsinventaris. Tot slot heeft eiser zich tot op heden gedragen als btw-ondernemer, doordat hij omzetbelasting aangiftes is blijven doen en voorbelasting is blijven aftrekken.

Beoordeling van het geschil

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.