Informatiebeschikking voor verstrekken auditfiles terecht

Uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland van 1 oktober 2018, nummer AWB 17/4153, ECLI:NL:RBGEL:2018:4161, in het geding tussen belanghebbende en

de inspecteur van de Belastingdienst/Kantoor Amsterdam (hierna: de Inspecteur)

1.1.De Inspecteur heeft op 30 augustus 2016 ten aanzien van belanghebbende een informatiebeschikking gegeven als bedoeld in artikel 52a, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de AWR) wegens het niet voldoen aan de verplichtingen vervat in artikel 47 van de AWR (hierna: de informatiebeschikking). De informatiebeschikking heeft betrekking op de omzetbelasting over het tijdvak 1 januari 2011 tot en met 31 december 2015.

1.2.De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar het bezwaar ongegrond verklaard.

1.3.Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij de rechtbank Gelderland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard en belanghebbende een termijn gegeven van zes weken, gerekend vanaf de dag nadat de uitspraak onherroepelijk is geworden, om alsnog aan de Inspecteur de in de informatiebeschikking gevraagde informatie te verstrekken.

1.4.Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.

1.5.Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend.

1.6.Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 29 oktober 2019. De zaak is gelijktijdig behandeld met de zaak van belanghebbende met nummer 18/01060.Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

2.1.Belanghebbende importeert en verkoopt kleding en bijbehorende accessoires voor [A] , een fitnessprogramma onder een geregistreerde merknaam. De verkoop van de kleding en accessoires vindt plaats via een webwinkel, via fysieke winkels en via beurzen.

2.2.In het kader van een controle over het tijdvak eerste kwartaal 2010 heeft belanghebbende de Belastingdienst/Douane een auditfile over het jaar 2010 verstrekt.

2.3.Belanghebbende heeft over de tijdvakken 2011 tot en met 2015 aangiften omzetbelasting gedaan.

2.4.De Inspecteur heeft naar aanleiding van de aangiften omzetbelasting over de tijdvakken 2011 tot en met 2015 belanghebbende verzocht om nadere informatie te verstrekken met betrekking tot deze tijdvakken, waaronder de auditfiles (per jaar).

2.5.Op 30 juni 2016 heeft belanghebbende een deel van de gevraagde informatie overgelegd aan de Inspecteur (kolommenbalansen, schriftelijke grootboekrekeningen, dagboek bank met alle bijbehorende bankafschriften, dagboek crediteuren met alle bijbehorende facturen van de crediteuren, dagboek verkopen met alle bijbehorende Excel ontvangstgegevens en alle dagrapporten van de verkopen op afstand). Belanghebbende heeft onder andere de gevraagde auditfiles niet overgelegd.

2.6.De Inspecteur heeft op 12 mei 2016, 24 mei 2016, 26 mei 2016, 15 juni 2016 en 2 augustus 2016 belanghebbende schriftelijk dan wel mondeling verzocht informatie te verstrekken met betrekking tot de jaren 2011 tot en met 2015 (waaronder de auditfiles).

2.7.Met dagtekening 30 augustus 2016 heeft de Inspecteur aan belanghebbende een informatiebeschikking gegeven voor de jaren 2011 tot en met 2015, omdat belanghebbende niet of niet geheel aan de informatieverplichting uit hoofde van artikel 47 van de AWR heeft voldaan. De informatiebeschikking luidt – voor zover hier van belang – als volgt:

– de audit file (per jaar) met betrekking tot de jaren 2011 tot en met 2015.

– Inzake de in 2015 ingevoerde auto’s:

– de aankoopfacturen en/of inkoopverklaringen van alle in 2015 ingevoerde auto’s, waaruit blijkt of de auto’s in Amerika zijn aangekocht door:

1. [X] BV, of

2. de heer [C] of de heer [D] en vervolgens doorverkocht aan [X] BV;

– per auto onderbouwing over wie de eigenaar is voordat het vervoer van Amerika naar Nederland aanvangt en wie het risico draagt over het vervoer;

– de voorraadadministratie van de in 2015 Ingevoerde auto’s door [X] BV;

– de administratieve en financiële afwikkeling (boeking / journaalpost en bankafschrift van betaling) van de in 2015 aangekochte en ingevoerde auto’s door [X] BV.

– Het door [X] BV met betrekking tot deze auto’s aan de Belastingdienst ingediende verzoek en de aan haar verstrekte beschikking om de verruimde margeregeling van art. 28c lid 1 Wet omzetbelasting te mogen toepassen op de leveringen van door [X] BV zelf ingevoerde voorwerpen voor verzamelingen.

– Voor de in geheel 2015 aan Catawiki geleverde auto’s door [X] BV verzoeken wij u om per auto de volgende informatie aan ons te verstrekken:

– de boeking / journaalpost van de inkoop van deze auto;

– de door [X] BV ontvangen aankoopfactuur en/of de inkoopverklaring

van de inkoop van deze auto;

– het bankafschrift van betaling van de inkoop van deze auto;

– de specificatie (chassisnummer) van de inkoop van deze auto;

– de boeking / journaalpost van de levering (verkoop) van deze auto;

– het bankafschrift van ontvangst bij de levering (verkoop) van deze auto, waar het ontvangen

bedrag uit blijkt.

– Uit de van u ontvangen lijst met verkopen aan Catawiki blijken tevens in 2016 verkochte auto’s.

Met betrekking tot deze auto’s willen wij alleen bovengenoemde informatie voor de auto’s die vóór 2016 zijn ingekocht.

– Een detailoverzicht van de voorraadstand auto’s ultimo 2015 (voorraadadministratie 2015);

– Een kopie van de door u aangevraagde beschikking, waarin u heeft verzocht om de negatieve

winstmarge voor de globalisatieregeling toe te mogen passen.

– Inzake de in 2012 in Nederland ingekochte 196 auto’s:

– Tijdens het onderzoek op het bedrijfsadres van [X] BV ( [a-straat 1] te [Z] ) op 30 juni 2016 heeft uw adviseur aangegeven dat deze 196 auto’s in maart 2013 in een brand in de garage en showroom van [E] zijn verwoest. Daarmee zou belastingplichtige ultimo 2013 geen voorraad auto’s meer in de boeken hebben. Uw adviseur wist tijdens het gesprek niet waar de 196 afgebrande auto’s zich bevinden. Enkele auto’s zouden zijn meegenomen door de politie / brandweer voor onderzoek. Ook zouden uit andere auto’s weer auto’s voor de verkoop worden samengesteld. Wij ontvangen met betrekking tot deze 196 auto’s graag de locatie waar de nog bestaande restanten van deze afgebrande auto’s zich bevinden;

– bankafschrift van de betaling van deze 196 ingekochte auto’s.

– het jaar 2011 is gevoerd met een oude versie van Snelstart;

– versie 7 niet meer op te starten is;

– de audit file niet aanwezig is en deze niet overgelegd kan worden.

2.8.De Handleiding auditfile december 2001 van de belastingdienst vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

– tijdsbesparing: bij een belastingcontrole zal een ondernemer minder uitleg hoeven te geven over de inrichting van zijn administratie;

– vereenvoudiging: een ondernemer hoeft voor een belastingcontrole zijn gegevens niet meer te converteren naar een voor de Belastingdienst leesbare vorm.

2.9.Het proces-verbaal van de zitting bij de Rechtbank vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

In geschil is of de Inspecteur terecht een informatiebeschikking aan belanghebbende heeft gegeven. Hierbij is specifiek in geschil of de auditfiles dienen te worden overgelegd op grond van artikel 47 van de AWR.

4.1.In artikel 47 van de AWR is, voor zover hier van belang, bepaald dat ieder is gehouden desgevraagd aan de inspecteur de gegevens en inlichtingen te verstrekken welke voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn, alsmede de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan – zulks ter keuze van de inspecteur – waarvan de raadpleging van belang kan zijn voor de vaststelling van de feiten welke invloed kunnen uitoefenen op de belastingheffing te zijnen aanzien, voor dit doel beschikbaar te stellen.

4.2.Ingevolge artikel 49 van de AWR dienen de gegevens en inlichtingen binnen een door de inspecteur te stellen termijn duidelijk, stellig en zonder voorbehoud worden verstrekt, mondeling, schriftelijk of op andere wijze, zulks ter keuze van de inspecteur.

4.3.In artikel 51 van de AWR is, voor zover relevant, bepaald dat voor een weigering aan de in de artikelen 47 en 49 van de AWR omschreven verplichtingen te voldoen niemand zich met vrucht kan beroepen op de omstandigheden dat hij uit enigerlei hoofde tot geheimhouding verplicht is, zelfs niet indien deze hem bij een wettelijke bepaling is opgelegd.

4.4.In artikel 52a, eerste lid, van de AWR is, voor zover van belang, bepaald dat als met betrekking tot een op te leggen aanslag of een te nemen beschikking niet of niet volledig wordt voldaan aan de verplichtingen ingevolge artikelen 47 en 49 van de AWR, de inspecteur dit kan vaststellen bij voor bezwaar vatbare (informatie)beschikking.

4.5.Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat de informatiebeschikking ten onrechte is gegeven omdat een informatiebeschikking per jaar had moeten worden gegeven. Bovendien geeft de informatiebeschikking niet aan wat de Inspecteur per jaar wil ontvangen en geeft de informatiebeschikking de gevolgen van het niet verstrekken van de informatie niet weer. De auditfiles maken ook helemaal geen deel uit van de administratie. De auditfiles zijn slechts een bewerking van de boekhouding door de vennootschap zelf, een afgeleide van de administratie met bewerkingen die persoonlijke gegevens bevatten en die ook onvolledig is. Bovendien blijkt uit de ‘‘Handleiding Auditfile” van de belastingdienst, dat belanghebbende niet wettelijk verplicht is de auditfile over te leggen. De auditfile is slechts een faciliterende functie gericht op de ondernemer. Belanghebbende mocht erop vertrouwen dat afgifte van de auditfile niet verplicht was. Door afgifte te vragen van de auditfile is ook sprake van discriminatie ten opzichte van ondernemers die een boekhoudpakket hebben zonder auditfile-functie. Gelijke gevallen moeten gelijk worden behandeld. Voorts gebruikt de belastingdienst de informatiebeschikking voor een heel ander doel dan om de materiële belastingschuld vast te stellen. De belastingdienst is bezig met een fishing expedition en is uit op omkering van de bewijslast. Ten slotte merkt belanghebbende op dat de belastingdienst de auditfiles over 2010, 2011, 2012 en 2015 al heeft.

4.6.Belanghebbende betoogt onder meer dat de inspecteur die ten aanzien van een belastingplichtige toepassing wil geven aan artikel 52a, eerste lid, van de AWR per belastingjaar een afzonderlijke informatiebeschikking moet geven. Dit betoog faalt. Noch uit de tekst van artikel 52a, eerste lid, van de AWR, noch uit de totstandkomingsgeschiedenis daarvan, volgt dat een informatiebeschikking niet betrekking kan hebben op meer dan één belastingjaar (HR 11 december 2015, nr. 15/02637, ECLI:NL:HR:2015:3489, r.o.2.3.1).

4.7.Voorts merkt het Hof op dat – anders dan belanghebbende stelt – de Inspecteur in de informatiebeschikking duidelijk heeft aangegeven welke gegevens en informatie hij per jaar wil ontvangen en welke mogelijke gevolgen aan het niet verstrekken van de gevraagde informatie zijn verbonden (zie 2.7).

4.8.Artikel 47 van de AWR geeft de inspecteur ruime bevoegdheden aan een belastingplichtige informatie te vragen. Het is slechts vereist dat het gevraagde op zichzelf beschouwd van belang kan zijn voor de belastingheffing van de betrokken belastingplichtige (HR 8 januari 1986, nr. 23.034, ECLI:NL:HR:1986:AW8125). Voor het antwoord op de vraag of voor een belastingplichtige op grond van artikel 47 van de AWR een verplichting bestaat aan de inspecteur desgevraagd gegevens en inlichtingen te verstrekken en/of boeken, bescheiden en andere gegevensdragers beschikbaar te stellen, is voldoende dat de inspecteur zich, gelet op de hem ter beschikking staande gegevens, in redelijkheid op het standpunt kan stellen dat de door hem gevraagde gegevens, inlichtingen, boeken, bescheiden en/of andere gegevensdragers van belang kunnen zijn voor de belastingheffing ten aanzien van deze belanghebbende (HR 18 april 2003, nr. 38.122, ECLI:NL:HR:2003:AF7498, en HR 18 december 2015, nr. 15/00040, ECLI:NL:HR:2015:3603).

4.9.Het Hof stelt voorop dat op de Inspecteur de bewijslast rust ter zake van feiten en omstandigheden waaruit volgt dat hij de informatiebeschikking, omdat belanghebbende niet aan haar verplichtingen ingevolge artikel 47 van de AWR heeft voldaan, terecht heeft gegeven. Dit betekent dat de Inspecteur aannemelijk moet maken dat hij met zijn verzoeken niet de grenzen der redelijkheid heeft overschreden en dat belanghebbende niet aan haar wettelijke informatieverplichting en verplichting om administratief medewerking te verlenen, heeft voldaan.

4.10.Naar het oordeel van het Hof heeft de Inspecteur met de door hem gegeven onderbouwing aannemelijk gemaakt dat hij zich in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat auditfiles voor de belastingheffing van belanghebbende van belang kunnen zijn. Auditfiles betreffen samenvattingen van de gegevens van het grootboek en geven daarmee informatie omtrent de verschuldigde omzetbelasting over het tijdvak 1 januari 2011 tot en met 31 december 2015. Dat de gevraagde auditfiles niet de andere in de informatiebeschikking gevraagde informatie bevatten, doet aan het vorenstaande niet af. Voor de aanwezigheid van een belang als bedoeld in artikel 47 van de AWR is slechts vereist dat het gevraagde op zichzelf beschouwd van belang kan zijn voor de belastingheffing van belanghebbende (HR 8 januari 1986, nr. 23.034, ECLI:NL:HR:1986:AW8125).

4.11.Belanghebbende heeft eerst ter zitting van het Hof gesteld dat er geen auditfiles zijn omdat belanghebbende geen gebruik heeft gemaakt van de auditfilefunctie van het boekhoudprogramma. Het Hof acht deze verklaring van belanghebbende niet geloofwaardig. Belanghebbende heeft bij de Rechtbank expliciet verklaard niet te betwisten dat er auditfiles zijn (zie 2.9). Dit komt overeen met het standpunt van belanghebbende dat de auditfiles persoonlijke gegevens bevatten en haar standpunt dat de belastingdienst reeds de beschikking heeft over de auditfiles van verschillende periodes (2010, 2011, 2012 en 2015). De Inspecteur heeft ter zitting bij het Hof ook bevestigd de auditfiles van november en december 2015 in het bezit te hebben. Dit staat ook in de informatiebeschikking. Daarnaast beschikt de belastingdienst ook over een auditfile over het jaar 2010. Voor zover belanghebbende slechts heeft willen stellen geen auditfiles te hebben over het tijdvak 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011 omdat het creëren van een auditfile met het toenmalig gebruikte boekhoudprogramma niet mogelijk was, acht het Hof dit in het licht van het vorenstaande ook niet geloofwaardig. Hierbij heeft het Hof in aanmerking genomen dat belanghebbende over een eerder jaar (2010) wel een auditfile heeft overgelegd.

4.12.Overigens merkt het Hof nog op dat ook indien belanghebbende geen gebruik heeft gemaakt van de auditfilefunctie van haar boekhoudprogramma dit niet maakt dat de Inspecteur niet van belanghebbende kan verlangen dat belanghebbende de digitale informatie in de vorm van een auditfile verstrekt. Uitgangspunt is dat een belastingplichtige niet kan worden verplicht tot het verstrekken van inlichtingen waarover hij niet beschikt en ook niet kan beschikken (HR 25 januari 2002, nr. 36.063, ECLI:NL:HR:2002:AD8475 en HR 14 augustus 2015, nr. 14/05958, ECLI:NL:HR:2015:2168). Hiervan is echter geen sprake indien de belanghebbende wel beschikt over de informatie en de belastingdienst de informatie in een bepaalde vorm wil hebben en het boekhoudprogramma van de belanghebbende de digitale informatie in de gevraagde vorm kan leveren, in casu zelfs met één druk op de knop. De Inspecteur heeft de keuze op welke wijze een belastingplichtige de gegevens en inlichtingen verstrekt, mondeling, schriftelijk of zoals in casu op andere wijze. Het standpunt van belanghebbende dat dezelfde informatie in pdf-vorm kan worden aangeleverd, ontslaat belanghebbende derhalve niet van de plicht de gevraagde informatie in de door de Inspecteur gewenste vorm aan te leveren, zolang die vorm door het boekhoudprogramma wordt ondersteund.

4.13.Dat de Inspecteur daarbij mogelijk stukken vraagt die hem reeds (deels) ter beschikking staan of ter beschikking hebben gestaan, doet daaraan niet af, omdat voor de aanwezigheid van een belang als bedoeld in artikel 47 van de AWR, slechts is vereist dat het gevraagde op zichzelf beschouwd van belang kan zijn voor de belastingheffing van belanghebbende (HR 8 januari 1986, nr. 23.034, ECLI:NL:HR:1986:AW8125).

4.14.Voor zover belanghebbende stelt dat de auditfiles persoonlijke gegevens bevatten in die zin dat de gemachtigde ten aanzien van bepaalde boekingen zijn juridische visie op die boekingen in de administratie heeft vermeld, welke opmerkingen ook in de auditfiles zichtbaar zijn, waardoor aan belanghebbende dan wel haar gemachtigde een beroep op geheimhouding toekomt, volgt het Hof dit standpunt niet. Artikel 51 van de AWR bepaalt immers dat voor een weigering aan de in de artikelen 47 en 49 van de AWR omschreven verplichtingen te voldoen niemand zich met vrucht kan beroepen op de omstandigheden dat hij uit enigerlei hoofde tot geheimhouding verplicht is, zelfs niet indien deze hem bij een wettelijke bepaling is opgelegd. Het is aan de belanghebbende om (administratieve) maatregelen te nemen indien kennisneming van de gegevens die voor zijn eigen belastingheffing van belang zijn tevens leidt tot kennisneming van gegevens waarvan hij of zijn gemachtigde stelt een geheimhoudingsplicht te hebben of waarvan hij niet wil dat de belastingdienst daar kennis van neemt, bijvoorbeeld door het voeren van een gescheiden administratie. In dit kader merkt het Hof nog op dat belanghebbende ter zitting van het Hof heeft gesteld dat zij de auditfiles over november en december 2015 wel aan de Inspecteur heeft overgelegd, nadat zij deze had geschoond van bedoelde persoonlijke gegevens.

4.15.Voor zover belanghebbende stelt dat aan de Handleiding auditfile december 2001 van de belastingdienst het vertrouwen kan worden ontleend dat een belastingplichtige de auditfile niet hoeft over te leggen, slaagt dit beroep op het vertrouwensbeginsel niet. De passage waarnaar belanghebbende verwijst, geeft slechts aan dat een ondernemer niet verplicht is van een boekhoudprogramma met een auditfilefunctie gebruik te maken, maar zegt niet dat indien de ondernemer hier wel gebruik van maakt, de belastingdienst de informatie niet in de vorm van een auditfile op zal vragen. Als het boekhoudprogramma een dergelijke functie wel kent, dan mag de belastingdienst de digitale informatie in die vorm opvragen (zie 4.12).

4.16.Voor zover belanghebbende stelt dat de belastingdienst door het opvragen van de auditfile gelijke gevallen niet gelijk behandelt, slaagt het beroep op het gelijkheidsbeginsel niet. Het Hof is van oordeel dat geen sprake is van gelijke gevallen. Belanghebbende heeft immers de beschikking over een boekhoudkundig programma met auditfilefunctie en de ondernemers waarmee zij zich vergelijkt niet.

4.17.Ten slotte slaagt ook het beroep van belanghebbende op schending van het beginsel van detournement de pouvoir niet. Belanghebbende heeft slechts de blote stelling ingenomen dat de belastingdienst de auditfiles voor een ander doel heeft opgevraagd dan in het kader van de belastingheffing.

4.18.Gelet op het vorenoverwogene is de informatiebeschikking rechtsgeldig vastgesteld door de Inspecteur. Hetgeen belanghebbende overigens nog heeft aangevoerd, doet aan deze conclusie niet af. Het hoger beroep van belanghebbende tegen de uitspraak van de Rechtbank ter zake van de informatiebeschikking dient daarom ongegrond te worden verklaard. Het Hof zal een nieuwe termijn stellen waarbinnen belanghebbende alsnog de gevraagde inlichtingen en gegevens dient te verstrekken.

Het Hof ziet geen aanleiding voor vergoeding van het griffierecht of een veroordeling in de proceskosten.

Het Hof:

Deze uitspraak is gedaan door mr. A.E. Keulemans, voorzitter, mr. B.F.A. van Huijgevoort en mr. A. van Dongen, in tegenwoordigheid van dr. J.W.J. de Kort als griffier.

De beslissing is op 19 november 2019 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(J.W.J. de Kort) (A.E. Keulemans)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 19 november 2019.

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij

de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer),

Postbus 20303,

2500 EH DEN HAAG.

Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.

en

De uitspraak van verweerder van 10 juli 2017 waarbij het bezwaar van eiseres tegen afgegeven informatiebeschikking van 30 augustus 2016 ongegrond is verklaard.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 17 september 2018.

Namens eiseres is verschenen de heer [A] , bijgestaan door de gemachtigde. Namens verweerder zijn verschenen mr. [gemachtigde] , [B] , [C] MSc en mr. [D] .

De rechtbank:

Deze uitspraak is gedaan door mr. F.M. Smit, rechter, in aanwezigheid van mr. R. Roosma, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 1 oktober 2018.

griffier rechter

Afschrift verzonden aan partijen op:

Bij het instellen van hoger beroep dient het volgende in acht te worden genomen:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het hoger beroep is ingesteld;

d. de gronden van het hoger beroep.