Kwalificeert geschrift als uitspraak op bezwaar?

Bij beschikking van 16 augustus 2016 heeft de inspecteur vastgesteld dat

belanghebbende geen recht heeft op een dwangsom.

Belanghebbende heeft daar, bij brief ingekomen bij de inspecteur op 16 september 2016,

bezwaar tegen gemaakt. De inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar, gedagtekend 7 november 2017, het bezwaar ongegrond verklaard.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep ingesteld bij de rechtbank.

De rechtbank heeft in haar uitspraak van 24 juli 2018 als volgt beslist (belanghebbende wordt in de uitspraak van de rechtbank aangeduid als ‘eiser’ en de inspecteur als ‘verweerder’):

“De rechtbank:

– verklaart het beroep gegrond;

– vernietigt de uitspraak op bezwaar;

– stelt de door verweerder verbeurde dwangsom vast op in totaal € 12.600;

– veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 1.500.

– draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 168 aan eiser te vergoeden.”

Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof

ingekomen op 6 augustus 2018. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 19 november 2019. Namens

belanghebbende is verschenen de gemachtigde voornoemd en namens de inspecteur zijn verschenen L.W. Nooteboom, P.J. Dieltjes en G. Zuur. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

“1. Eiser heeft voor de tijdvakken eerste kwartaal 2013 tot en met tweede kwartaal 2015 bezwaar gemaakt tegen de voldoening op aangifte van omzetbelasting, telkens binnen zes weken na de voldoening.

“Betreft: Uitspraak op het bezwaarschrift

Geachte heer Houmes,

U heeft de Belastingdienst in gebreke gesteld wegens het niet tijdig beslissen op de door uw cliënt, [X] , ingediende bezwaarschriften tegen de voldoening op aangifte van omzetbelasting over het tijdvak; 01-01-2013 tot en met 30-09-2015. Ik dien hier binnen veertien dagen na ontvangst van de ingebrekestelling (15 juli 2016) op te beslissen. Dat doe ik bij deze.

Uitspraak op het bezwaarschrift

Ik kom aan uw bezwaar te gemoed en zal overgaan tot het verlenen een teruggaaf ter zake van de voldane omzetbelasting over het hiervoor genoemde tijdvak.

(…)

Beroep

U kunt tegen mijn uitspraak in beroep gaan. Ik verwijs hiervoor naar de bijlage (z.o.z.)

(…)”

“De inspecteur komt aan het bezwaar tegemoet. Het te verrekenen of terug te ontvangen bedrag staat vermeld als eindbedrag in de rechterkolom. (…)

Als u het niet eens bent met de uitspraak op het bezwaarschrift, kunt u ertegen in beroep gaan bij de rechtbank. Bij welke rechtbank u een beroepschrift moet indienen, leest u op de achterkant van dit biljet.”

“Betreft: Bezwaarschriften omzetbelasting

Geachte heer/mevrouw,

Deze herijking heeft geleid tot het standpunt dat vanwege het neutraliteitsbeginsel de Osteopaat met een registratie in het NRO dan wel NOF, voor de gezondheidskundige verzorging van de mens die hij/zij als Osteopaat verricht, de vrijstelling van 11-1-g Wet OB kan toepassen. […]

U hebt bezwaar gemaakt tegen de betaling van omzetbelasting zoals vermeld op uw aangiften en meegedeeld te willen aanhaken bij de uitkomsten van eerder genoemde procedure. De Belastingdienst gaat nu over tot afwikkeling van deze bezwaarschriften zoals beschreven in de VSO. […]

De door u verrichte diensten op het gebied van osteopathie zijn vrijgesteld voor de omzetbelasting. […]”

Het Hof komt tot een ander oordeel dan de rechtbank en overweegt daartoe als volgt.

Bij de beoordeling stelt het Hof voorop dat het bij de beantwoording van de in geding zijnde vraag erop aan komt of de brief duidelijk maakt dat de inspecteur op het bezwaarschrift heeft beslist en dat daardoor een einde is gekomen aan de bezwaarfase (vgl. HR 11 oktober 2019, 18/00689, ECLI:NL:HR:2019:1574). Het Hof is van oordeel dat de brief van 19 juli 2016 in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk maakt dat de inspecteur op de bezwaarschriften heeft beslist en dat daarmee een einde is gekomen aan de bezwaarfase. Redengevend daarvoor acht het Hof (i) dat in de aanhef is vermeld: ‘uitspraak op bezwaar’, (ii) dat in de brief gerefereerd wordt aan de door belanghebbende ingediende bezwaarschriften c.q. ingebrekestellingen en (iii) dat wordt medegedeeld dat aan die bezwaarschriften tegemoet wordt gekomen. Aan het slot van de brief is bovendien een beroepsclausule opgenomen. Dat een cijfermatige uitwerking en een nadere motivering ontbreken, doet aan dit oordeel niet af.

Ten overvloede overweegt het Hof dat in het onderwerpelijke geval geheel aan het bezwaar van belanghebbende tegemoet is gekomen en dat in een dergelijk geval aan de motivering minder vergaande eisen worden gesteld dan in het geval van een (gedeeltelijke) afwijzing. Bij deze stand van het geding – de brief van 19 juli 2016 heeft te gelden als de uitspraak op bezwaar – is de inspecteur niet in gebreke gebleven en heeft hij bijgevolg geen dwangsom verbeurd.

Belanghebbende heeft in zijn verweerschrift (subsidiair) aangevoerd dat de uitspraak op bezwaar in dat geval vernietigd dient te worden in verband met strijdigheid met het verbod van détournement de pouvoir (art. 3:3 Awb), omdat met de uitspraak op bezwaar enkel is beoogd termijnen veilig te stellen en de verschuldigdheid van dwangsommen te voorkomen.

Het Hof verwerpt deze stelling, reeds omdat de inspecteur geloofwaardig heeft verklaard dat er wel degelijk een heroverweging aan de uitspraak op bezwaar ten grondslag lag, hetgeen wordt ondersteund door de brief van 2 maart 2016 (zie 2.3), nog daargelaten dat de inspecteur met zijn uitspraak op bezwaar op 19 juli 2016 zijn bevoegdheid om uitspraak op bezwaar te doen niet heeft gebruikt voor enig ander doel dan waarvoor deze bevoegdheid hem is toegekend.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van de inspecteur gegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden vernietigd.