Medewerkster camperbedrijf krijgt 6 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf voor belastingfraude

Medeverdachte [medeverdachte] (hierna: [medeverdachte] ) had in de tenlastegelegde periodes een bedrijf dat zich toelegde op de verkoop van voornamelijk (luxe) campers. Zijn bedrijf bestond uit meerdere besloten vennootschappen. Verdachte was in dienst bij een van die besloten vennootschappen en deed de aangiften voor de omzetbelastingen. Bij een boekenonderzoek van de Belastingdienst zijn binnen het concern verschillende onregelmatigheden geconstateerd. Naar aanleiding daarvan is op 22 november 2017 besloten tot het instellen van een strafrechtelijk onderzoek. Dat onderzoek heeft geleid tot de in de tenlastelegging verwoorde verdenkingen tegen verdachte, die kortgezegd neerkomen op belastingfraude.1

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot veroordeling voor de onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde feiten. Hij heeft zich op het standpunt gesteld dat kan worden bewezen dat verdachte opzettelijk heeft gehandeld en dat de gedragingen er telkens toe strekten dat te weinig belasting werd geheven.

De raadsvrouw van verdachte heeft vrijspraak van de onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde feiten bepleit. Daartoe is, zakelijk weergegeven, aangevoerd dat niet kan worden bewezen dat verdachte opzet had op het benadelen van de Belastingdienst.

Overwegingen met betrekking tot het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde

De rechtbank stelt op grond van het dossier het volgende vast.

[medeverdachte] was ten tijde van de ten laste gelegde feiten enig directeur en aandeelhouder van [bedrijf 1] en van [bedrijf 4] . Laatstgenoemde B.V. was op haar beurt enig directeur en aandeelhouder van [bedrijf 3] , [bedrijf 5] , [bedrijf 6] en [bedrijf 2] .2 [medeverdachte] was binnen het concern de enige met een leidinggevende/aansturende functie.3

Tot 1 juli 2014 rustte op voornoemde B.V.’s – afzonderlijk – de plicht omzetbelastingaangifte te doen. Vanaf 1 juli 2014 vormden zij een fiscale eenheid, waarvoor één gezamenlijke belastingaangifte moest worden gedaan.4

De FIOD heeft telkens per vennootschap de belastingopgave en -afdracht vergeleken met de omzet die volgens de administratie van de verschillende vennootschappen was gedraaid. De betreffende documenten maken alle onderdeel uit van het dossier.

Uit het onderzoek van de FIOD is gebleken dat de bij de Belastingdienst aangegeven omzetbedragen waarover omzetbelasting is afgedragen afwijken van – en over het geheel genomen aanzienlijk lager zijn dan – de in de administratie van de vennootschappen geboekte omzetbedragen.

De rechtbank stelt op grond daarvan vast dat de in de tenlastelegging onder 1, 2, 3 en 4 genoemde belastingaangiften telkens onvolledig en onjuist zijn gedaan.5 Ten gevolge van deze afwijkingen is over de meeste maanden c.q. kwartalen te weinig, maar soms ook teveel omzetbelasting afgedragen. Over de gehele tenlastegelegde periode gerekend is de Belastingdienst voor ruim 1,5 miljoen euro benadeeld.6

Opzet op de onvolledigheid en de onjuistheid van de aangiften

Voor alle vennootschappen was verdachte gedurende de gehele ten laste gelegde periodes als enige in het concern door [medeverdachte] belast met het indienen van de aangiften voor de omzetbelasting.7 Daarnaast was [bedrijf 7] (hierna: [bedrijf 7] ) ingeschakeld om de jaarrekeningen op te maken op basis van de door verdachte aangeleverde administratie, waaronder die aangiftes.8

Verdachte deed de aangiften op basis van de proef- en saldibalans, terwijl zij wist dat de administratie vaak niet was bijgewerkt, omdat zij het daarvoor – telkens met name na het eerste kwartaal – te druk had met andere werkzaamheden.9 Ook heeft zij in opdracht van [medeverdachte] wel eens bewust geschoven met de BTW.10 Uit een e-mailbericht aan de boekhouder blijkt dat zij ook op de hoogte was van de noodzaak om suppletie-aangiften te doen. 11 Voordat verdachte omzetbelasting aangaf en zorgde voor de afdracht, besprak zij dat altijd met [medeverdachte] .12 De rechtbank stelt op grond van deze verklaringen vast dat verdachte telkens opzettelijk onvolledige en onjuiste omzetbelastingaangiften namens de vennootschappen heeft gedaan en dat ook [medeverdachte] van die onvolledigheid en onjuistheid in de periode van 2013 tot medio 2014 op de hoogte was.

Het strekkingsvereiste

Voor een veroordeling wegens artikel 69 van de Algemene Wet inzake rijksbelastingen is verder vereist dat het opzettelijk doen van onvolledige en onjuiste belastingaangiften ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven. Door de verdediging is betwist dat verdachte bij het doen van deze aangiften het opzet had de Belastingdienst te benadelen. Gesteld is dat het steeds de bedoeling was om eventuele verschillen met de op dat moment achterlopende administratie later in het jaar middels suppletieaangifte recht te trekken, waarbij [medeverdachte] noch verdachte de intentie hadden dat er te weinig belasting werd afgedragen.

De rechtbank verwerpt dit verweer, omdat naar haar oordeel sprake is van een onjuiste interpretatie van het “strekkingsvereiste”. De zinsnede “indien het feit ertoe strekt dat te weinig belasting wordt geheven” is – blijkens de wetsgeschiedenis – bedoeld om het onjuist of onvolledig doen van de belastingaangifte als misdrijf strafbaar te stellen, indien door die gedraging de te geringe heffing naar redelijke, uit de objectieve omstandigheden af te leiden, verwachting waarschijnlijk is. Voor de vaststelling dat een gedraging een dergelijke strekking heeft, zijn bepalend “de ervaringsgegevens die leren dat de gedraging, gezien de effecten die dergelijke gedragingen in het algemeen plegen te hebben, geschikt is om te bereiken dat onvoldoende belasting wordt geheven.”13

De rechtbank is van oordeel dat de gedragingen – het telkens opzettelijk indienen van onvolledige en onjuiste aangiften bij de Belastingdienst – bij uitstek geschikt zijn om te bereiken dat onvoldoende belasting wordt geheven. Dat is ook gebleken, nu de Belastingdienst over de gehele ten laste gelegde periode en over alle vennootschappen gezien voor ruim 1,5 miljoen euro is benadeeld. Dat het óók wel is voorgekomen dat in bepaalde perioden door (één van) de vennootschappen teveel omzetbelasting werd afgedragen, doet in het licht van de wetsgeschiedenis aan de strekking van die gedragingen niet af. Er is in de gehele ten laste gelegde periode ook nooit suppletieaangifte gedaan.

Toerekening aan de (fiscale eenheid van) rechtspersonen en medeplegen

De rechtbank stelt voorop dat een rechtspersoon als dader van een strafbaar feit kan worden aangemerkt indien de gedraging in redelijkheid aan de rechtspersoon kan worden toegerekend. Of toerekening redelijk is, dient te worden getoetst aan de hand van in de rechtspraak ontwikkelde criteria.14

De rechtbank stelt vast dat verdachte telkens onvolledige en onjuiste aangiften heeft gedaan terwijl zij uit hoofde van een dienstbetrekking werkzaam was binnen het concern, dat het doen van deze aangiften telkens dienstig was aan de betreffende vennootschappen c.q. de fiscale eenheid van vennootschappen en dat dit paste in de normale bedrijfsvoering; de vennootschappen waren immers belastingplichtig en zodoende normadressaat. Nu zowel de enig leidinggevende binnen het concern als de werkneemster die de belastingaangiften feitelijk deed zich beiden bewust waren van en opzet hadden op de onvolledigheid en onjuistheid van die aangiften, moet worden geoordeeld dat de rechtspersonen op de hoogte waren van de verboden gedragingen en dat zij die blijkens de feitelijke gang van zaken bovendien hebben aanvaard. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de belastingaangiften telkens in de sfeer van de rechtspersonen hebben plaatsgevonden en dat deze aan hen kunnen worden toegerekend. Gelet op de constructie waarin één en ander plaatsvond, is de rechtbank van oordeel dat verdachte in bewuste en nauwe samenwerking met die rechtspersonen en met haar leidinggevende, medeverdachte [medeverdachte] , heeft gehandeld. De rechtbank acht zodoende het medeplegen bewezen.

De rechtbank acht op grond van de in de bijlage genoemde bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat:

1.

zij in of omstreeks de periode van 1 januari 2013 tot en met 26 februari 2014 in Nederland,

telkens tezamen en in vereniging met één rechtspersoon en met één natuurlijke persoon,

telkens opzettelijk bij de Belastingwet voorziene aangiften, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten

aangiften voor de omzetbelasting, ten name van [bedrijf 1] over:

­het eerste kwartaal 2013 (DOC-025, p. 478), en

­het tweede kwartaal 2013 (DOC-025, p. 479), en

­het derde kwartaal 2013 (DOC-025, p. 480), en

­het vierde kwartaal 2013 (DOC-025, p. 481),

onjuist en onvolledig bij de Belastingdienst heeft gedaan, terwijl dat feit telkens ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven;

2.

zij in de periode van 28 juni 2013 tot en met 31 juli 2014 in Nederland,

telkens tezamen en in vereniging met één rechtspersoon en met één natuurlijke persoon,

telkens opzettelijk bij de Belastingwet voorziene aangiften, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten

aangiften voor de omzetbelasting, ten name van [bedrijf 2] . over:

­mei 2013 (DOC-031, p. 613), en

­augustus 2013 (DOC-031, p. 616), en

­september 2013 (DOC-031, p. 617), en

­december 2013 (DOC-031, p. 620), en

­maart 2014 (DOC-031, p. 623), en

­april 2014 (DOC-031, p. 624), en

­mei 2014 (DOC-031, p. 625), en

­juni 2014 (DOC-031, p. 626),

onjuist en onvolledig bij de Belastingdienst heeft gedaan, terwijl dat feit telkens ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven.

3.

zij in de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 juli 2014 in Nederland,

telkens tezamen en in vereniging met één rechtspersoon en met één natuurlijke persoon,

telkens opzettelijk bij de Belastingwet voorziene aangiften, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten

een aangiften voor de omzetbelasting, ten name van [bedrijf 3] over:

­januari 2013 (DOC-028, p. 537), en

­maart 2013 (DOC-028, p. 539), en

­april 2013 (DOC-028, p. 540), en

­mei 2013 (DOC-028, p. 541), en

­juli 2013 (DOC-028, p. 543), en

­februari 2014 (DOC-028, p. 550), en

­maart 2014 (DOC-028, p. 551), en

­april 2014 (DOC-028, p. 552), en

­mei 2014 (DOC-028, p. 553), en

­juni 2014 (DOC-028, p. 554)

telkens onjuist en onvolledig bij de Inspecteur der belastingen of de Belastingdienst heeft gedaan,

terwijl dat feit telkens ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven.

4.

zij in de periode van 4 november 2014 tot en met 31 oktober 2016 in Nederland,

telkens tezamen en in vereniging met rechtspersonen en met één natuurlijke persoon,

telkens opzettelijk bij de Belastingwet voorziene aangiften, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten

aangiften voor de omzetbelasting, ten name van de fiscale eenheid [bedrijf 4] . en [bedrijf 5] c.s. over:

­het derde kwartaal 2014 (DOC-032, p. 634), en

­eerste kwartaal 2015 (DOC-032, p. 638), en

­tweede kwartaal 2015 (DOC-032, p. 641), en/

­januari 2016 (DOC-032, p. 662), en

­februari 2016 (DOC-032, p. 665), en

­maart 2016 (DOC-032, p. 668), en

­april 2016 (DOC-032, p. 671), en

­mei 2016 (DOC-032, p. 674), en

­juni 2016 (DOC-032, p. 677), en

­augustus 2016 (DOC-032, p. 683), en

­september 2016 (DOC-032, p. 686),

telkens onjuist en onvolledig bij de Belastingdienst heeft gedaan,

terwijl dat feit telkens ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven.

In de tenlastelegging voorkomende taal- en/of schrijffouten zijn verbeterd in de bewezenverklaring. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte onder 1, 2, 3 en 4 meer of anders is ten laste gelegd en zal haar daarvan vrijspreken.

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 9 maanden, waarvan 3 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren. De officier van justitie heeft in zijn eis onder meer rekening gehouden met het benadelingsbedrag en met de persoonlijke omstandigheden van verdachte.

De raadsvrouw van verdachte heeft, in het geval de rechtbank tot een bewezenverklaring zou komen, bepleit de zaak af te doen met een schuldigverklaring zonder oplegging van straf.

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van verdachte zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang.

Verdachte heeft als medewerkster bij het concern van haar leidinggevende, medeverdachte [medeverdachte] , gedurende een lange periode opzettelijk onjuist en onvolledig opgave gedaan van omzetbelasting, met het gevolg dat minder belasting werd afgedragen dan verschuldigd. Niet is gebleken dat de feiten zijn gepleegd met het doel van zelfverrijking; verdachte lijkt steeds te hebben gehandeld in opdracht van dan wel met de (stilzwijgende) goedkeuring van haar leidinggevende. Niettemin is de staatskas en daarmee de gemeenschap mede door haar handelen benadeeld voor een bedrag van ruim € 1.500.000,-. Het getuigt van weinig inzicht in het kwalijke van haar gedrag dat verdachte de verantwoordelijkheid voor de feiten voor een deel buiten zichzelf legt. De bewezenverklaarde feiten rechtvaardigen, gelet op de oriëntatiepunten van het Landelijk Overleg voor Vakinhoud Strafrecht (LOVS) in beginsel een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van substantiële duur.

Verdachte is blijkens een uittreksel uit de justitiële documentatie van 21 januari 2019 niet eerder veroordeeld voor strafbare feiten. Over haar persoonlijke omstandigheden heeft zij ter terechtzitting verklaard dat zij gehuwd is en twee kinderen heeft. Zij werkt nog altijd 32 uren per week bij het concern [bedrijf 1] en kampt al geruime tijd met gezondheidsklachten.

De rechtbank acht, gelet op de ondergeschikte positie die verdachte had binnen het concern waarin de feiten zich voordeden en op de persoonlijke omstandigheden van verdachte, het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf niet opportuun. De rechtbank opteert daarom voor een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zes maanden met een proeftijd van drie jaren, teneinde verdachte van de zwaarte van de misdrijven te doordringen en haar ervan te weerhouden opnieuw in de fout te gaan. Om voldoende recht te doen aan de ernst van de feiten, acht de rechtbank daarnaast een taakstraf voor de duur van 120 uren passend en geboden.