Unierechtelijk verdedigingsbeginsel schematisch overzicht
De eerbiediging van de rechten van de verdediging vormt een algemeen beginsel van unierecht dat van toepassing is wanneer de belastingdienst voornemens is een bezwarend besluit ten opzichte van een bepaalde persoon vast te stellen (Sopropé, punt 36). Dit wordt het unierechtelijk verdedigingsbeginsel genoemd. Het recht om in elke procedure te worden gehoord maakt hiervan integraal deel uit (Kamino International Logistics en Datema Hellmann Worldwide Logistics, punt 28 en Sopropé, punten 33 en 36).
Nationale bestuursorganen zijn verplicht om de rechten van de verdediging te eerbiedigen wanneer zij besluiten nemen die binnen de werkingssfeer van het Unierecht vallen. Belanghebbenden kunnen zich ook voor de nationale rechter rechtstreeks op de eerbiediging ervan beroepen (Kamino International Logistics en Datema Hellmann Worldwide Logistics, punt 34).
De regel dat aan de adressaat van een bezwarend besluit de gelegenheid moet worden gegeven om zijn opmerkingen kenbaar te maken voordat dit besluit wordt genomen, heeft tot doel de bevoegde autoriteit in staat te stellen naar behoren rekening te houden met alle relevante elementen. Hij beoogt met name, ter verzekering van de effectieve bescherming van de betrokken persoon of onderneming, deze laatsten in staat te stellen om een vergissing te corrigeren of individuele omstandigheden aan te voeren die ervoor pleiten dat het besluit wordt genomen, niet wordt genomen of dat in een bepaalde zin wordt besloten (Sopropé, punt 49).
Het verdedigingsbeginsel heeft geen absolute gelding, maar kan beperkingen bevatten, mits deze werkelijk beantwoorden aan de doeleinden van algemeen belang die met de betrokken maatregel worden nagestreefd, en, het nagestreefde doel in aanmerking genomen, niet zijn te beschouwen als een onevenredige en onduldbare ingreep, waardoor de gewaarborgde rechten in hun kern worden aangetast (Kamino International Logistics en Datema Hellmann Worldwide Logistics, punt 42).
Schending van de rechten van de verdediging, in het bijzonder het recht om te worden gehoord, leidt naar Unierecht pas tot nietigverklaring van het na afloop van de betrokken administratieve procedure genomen besluit, wanneer deze procedure zonder deze onregelmatigheid een andere afloop had kunnen hebben (Kamino International Logistics en Datema Hellmann Worldwide Logistics, punt 79).
Bron schematische weergave unierechtelijk verdedigingsbeginsel: Conclusie A-G Ettema 4 juni 2019
